Ief De Laender
De vortex is al jaren in gebruik als voorfilter bij filtersystemen maar kent nu ook een concurrent of optie, de zeef. De zeef werd al enige jaren geleden in gebruik genomen maar lijkt nu wel goed ingeburgerd te geraken. De tijd is rijp voor een artikel over de werking en de verschillen met de vortex.
Kort herhaal ik dat een vortex gewoon een rond, leeg vat is met een conische bodem. (trechter) Water dat de vortex binnenstroomt, maakt een draaikolkbeweging waardoor vooral zwaardere organische deeltjes zich in het midden op de bodem gaan verzamelen.
De algemene werking van de zeef
De zeef kan onder verschillende vormen voorkomen. Er zijn rechthoekige bakmodellen (die werken met een zeefbocht zoals Estrosieve, Ultrasieve en Pondsieve) maar er bestaan ook ronde modellen.(Answer, Sulution, Sureflo) Een zeef kan als alleenstaande voorfiltering geplaatst worden (Estrosieve, Ultrasieve en Pondsieve) maar er zijn ook zeven die in de vortex worden aangebracht (Answer, Sulution, Sureflo) of ook alleenstaand in de vijver (Sulution)
De werking is heel éénvoudig Water dat uit de vijver de zeef binnenstroomt wordt over of door een uiterst fijne spletenzeef geleid. De allerkleinste organische deeltjes worden zo uitgezeefd en verzamelen zich onderaan in de zeef. De rasters zijn verkrijgbaar in verschillende zeefspleten zoals 100, 200 tot 300 micron. 1 micron = 0.001mm. Een zeefraster van 100 micron zal dus alle vuildeeltjes tot 1/10 van 1 mm (0.1mm) uitzeven. In de praktijk is 300 micron haalbaar. Sommige zeefrasters zijn voorzien van een 300 micron tot 500 micron combinatie.
Vergelijking met de vortex
Met het toepassen van een zeef halen we een groot voordeel tegenover de vortex want bij de vortex zullen enkel de grootste en zwaarste organische deeltjes de weg naar de conische bodem vinden. Zeker als de draaibeweging in de vortex té groot is (te sterke pomp) De zeef houdt ook de lichtere en uiterst kleine zwevende deeltjes tegen afhankelijk van het type zeefraster dat gebruikt wordt. Zeefrasters van 50 micron benaderen een zandfilter.
Een laatste trend in de filtering is het steeds compacter maken van het filtersysteem. Een zeef past goed in deze stelling want deze neemt veel minder plaats in dan een vortex.
De werking van de modellen
De rechthoekige bakmodellen met zeefbocht
Bij de rechthoekige bakmodellen die werken met een zeefbocht (Estrosieve, Ultrasieve en Pondsieve) wordt het water over de spletenzeef geleid waarbij het door de zeef omlaag valt. Het uitgezeelfde vuil blijft op de zeef liggen en wordt onmiddellijk van het water gescheiden. Het organische vuil kan dus niet oplossen of ontbinden in het water wat biologisch gezien heel interessant is. Bijkomend voordeel van het bakmodel met zeefbocht is de cohesiekracht onderaan de zeef. Het water wordt uit elkaar getrokken en kan zich verrijken met zuurstof.
De ronde modellen
Ronde zeefmodellen zoals the Answer, the Sulution en Sureflo maken gebruik van een volledig rond zeefraster. De Sulution maakt net zoals de Estrosieve en de Ultrasieve gebruik van een inox zeefraster terwijl de Answer gebruik maakt van een fijnmazig gaas en de Sureflo van een pulyethyleenzeef. Het belangrijkste verschil met de rechthoekige bakmodellen met zeefbocht is dat het water nu doorheen het rond zeefraster gezogen wordt. Het vuil plakt tegen de zeef en zakt gedeeltelijk naar de bodem. Binnenin de ronde zeef staat een sproeikop die water tegen het zeefraster spuit als automatische reiniging.
De trommel- of drumfilter
Simplistisch verwoord kun je zeggen dat het vijverwater via het gravity of het pomp gevoed principe de trommelfilter via de invoer binnenstroomt en in de ultrafijne ronde zeef (40 micron) terecht komt. Aan de achterkant van de trommelfilter bevindt zich de uitvoer die dan aangesloten wordt op de eerste filterkamer.
De zeeftrommel draait niet continu rond tijdens de werking van het filter maar begint enkel te draaien wanneer het waterpeil in de trommelfilter een bepaalde stand heeft bereikt. De mate van vervuiling van het vijverwater bepaald hoe snel het niveaupeil bereikt wordt en hoe vaak de schoonspoel procedure herhaald zal worden.
De trommelfilter is uitgerust met een sensor die het commando heeft aan een reductiemotor om de zeeftrommel te laten draaien wanneer een bepaald graad van vervuiling in de trommelfilter werd bereikt. De bijgeplaatste hogedrukpomp sproeit met een vijftal sproeikoppen bij een druk van 6 tot 8 bar de zeeftrommel schoon. Het afval en spoelwater dat vrijkomt verlaat de trommelfilter via een afvoerbuis. Dankzij het schoonspoelen onder hoge druk blijft de uiterst fijne zeeftrommel schoon en wordt weinig water verspild.
Onderhoud
Het hoeft niet uitgelegd te worden dat voorfilters en zeker de zeven door hun uiterst fijne raster zeer regelmatig een schoonmaakbeurt moeten krijgen. Hoe fijner het zeefraster des te sneller zal de zeef dichtslippen. Een zeef van 300 micron is een goede basis. Ga je lager (200, 100 micron) dan zal natuurlijk kleiner vuil uitgezeefd worden maar het onderhoud zal verhogen. Vettige stoffen in het water kunnen een vetfilmpje afzetten tussen de openingen waardoor de zeef sneller dan normaal dichtslibt. Een borstel of afspoelen met de tuinslang kan dit vetfilmpje verwijderen. Alcohol sprayen op de zeef is ook doeltreffend.
Sommige zeefmodellen worden voorzien van een automatische reiniging waarbij een sproeikop water doorheen de zeef spuit. De Sulution wordt aangesloten op de waterkraan om de sproeikop te laten werken. De Answer maakt gebruik van een extra pomp die constant een spuitkop doet roteren.
Een vuilafvoer vergemakkelijkt verder het verwijderen van het afgezeefde vuil.
Bij de Answer wordt het vuil niet automatisch uit het systeem verwijdert. De vortexkamer zal dus nog regelmatig gespoeld moeten worden.
De plaatsing
Zeven zijn voorfilters en moeten dus volledig vooraan de filterlijn geplaatst worden. De rechthoekige bakmodellen met zeefbocht kunnen voor de vortex of deze vervangen. De ronde modellen worden in de vortex gemonteerd.
The Sulution kan desgewenst volledig apart in de vijver geplaatst worden.
De rechthoekige bakmodellen met zeefbocht kunnen ook tussen muurskimmer en skimmerpomp geplaatst worden in de aparte skimmerlijn.
Zeven kunnen zowel in pompgevoede opstelling als in gravity opstelling geplaatst worden. Als nadeel van de zeef kunnen we schrijven dat de zeef niet altijd even gemakkelijk te integreren is in bestaande op gravity gebaseerde filtersystemen
Samengevat
Zeven doen het prima als vervanger voor een vortex of kunnen gebruikt worden als extra uitbreiding. Het grootste voordeel van de zeef tegenover de vortex is dat ze in staat zijn uiterst fijn zweefvuil uit het water te halen. Zeefbochten hebben nog een streepje voor omdat ze het organische afval uit het water scheiden wat biologisch beter is. Het afval dient immers niet meer verwerkt te worden.
