Het moerasfilter deel 3 de systemen

Een moerasfilter kan in verschillende uitvoeringen gebouwd worden. Breed bekeken spreken we over upflow en downflow systemen.

• Upflow : Hier loopt het water in opwaartse richting doorheen het substraat.
• Downflow : Bij dit systeem volgt het water de weg van de zwaartekracht, naar beneden dus !

Een moerasfilter kan geïntegreerd gebouwd zijn in de vijver, of als afzonderlijke « vijver » in verbinding gesteld worden. Toch kan een moeras apart van de vijver staan, maar er toch rechtstreeks mee in verbinding staan. We kunnen dus vele kanten op, voor ieder wat wils..

Het geïntegreerde, of communicerende moerasfilter.

Kenmerkend hier is dat het waterpeil in de vijver en moeraszone hetzelfde zijn. Van « buitenaf » de vijver gezien lijkt het of je 1 grote vijver hebt, maar er is wel degenlijk een scheiding tussen beide ! Onder het wateroppervlak is het moeras afgescheiden van de eigenlijk vijver opdat de substraten bij elkaar gehouden worden en zodat de waterstroming in het substraat van het moeras beter gestuurd kan worden.

• Zulke scheiding kan gerealiseerd worden door twee « putten » naast elkaar te graven, dewelke nadien in 1 geheel met folie bekleed worden. Omdat we tussen het voorziene moerasgedeelte en vijvergedeelte een ondiepe zone aanhouden kan het water van het ene naar het andere stromen en hebben we een mooie natuurlijke overgang. Zorg voor een voldoende brede (aarden) scheiding tussen beiden opdat je nooit voor verrassingen komt te staan wanneer het moeras bijvoorbeeld zou moeten leeggepompt worden.. de dam kan dan wel eens begeven !
  

• De vijver kan ook als 1 grote put gegraven worden en na het leggen van de folie leggen we in de vijver zelf een scheidingmuur aan met behulp van zware stenen. Het spreekt voor zich dat die op sterke fundamenten komen te liggen en dat we zorgen dat de folie onder de stenen op geen manier gepenetreerd kan worden door steentjes bijvoorbeeld. Afhankelijk van de vorm kan alzo bespaard worden op folie

• Aan de binnenzijde van het moerasdeel kunnen we een apart stuk folie (dit kan gewone landbouwfolie zijn !) plaatsen tegen de scheidingsmuur over deze hele breedte en hoogte mooi verstopt aan het oog. Zo voorzien we toch enigszins in een volledig afgesloten moerasdeel en kan het water enkel maar langs boven de scheiding in of uit het moeras stromen. Ga de stenen niet aan elkaar metselen ! Verse cement hoort niet thuis in de vijver..

Als algemene opmerkingen bij beide toepassingen dienen we een aantal aantekeningen te maken :

• Zorg in de scheiding tussen de twee zones voor een diepte van ongeveer 25cm. Met keien kan een natuurlijke overgang gecreeërd worden, met stapstenen kan hier evenwel ook een « wandelpad » voorzien worden dat in het water staat.
• Plaats het moeras zo dat er in de vijver een goede waterstroming kan voorzien worden welke geen « dode » zones toelaat met stilstaand water.

Het apart staande moerasfilter

Wanneer we via dit filter graag water naar de vijver voeren langs een esthetisch element, zoals een waterval of beekloop, dan komt het watervlak in de beide waterbekkens op een verschillend niveau te staan. We maken dan ook best voor het moerasfilter een apart waterdicht gedeelte vanwaar het water zich naar de vijver een weg kan banen. De logica zelve vertelt ons dat het water dan natuurlijk nooit zonder bijkomende hulpmiddelen naar het moeras kan stromen. Het leuke van dit concept is dat we het geheel kunnen aantrekkelijker maken door een terugloop via waterval of beekloop te voorzien.

Wanneer de vijver en het moerasfilter vlak naast elkaar komen te liggen, moeten we er ook hier op letten dat de scheiding tussen beide stevig genoeg is opdat het niet tot een « dijkbreuk » komt in het geval van een leegstaand moeras of lege vijver. We weten allemaal dat er van water een enorme kracht kan uitgaan !

De figuren hier reeds gegeven zijn uiteraard slechts illustratief en voor ieders interpretatie aanpasbaar naar eigen normen. Het moerasgedeelte werd totnogtoe bewust vereenvoudigd weergegeven, meer specifiekere detailschema”s over de bouw ervan komen aan bod in een artikel in dit dossier.

Samenvattend kunnen we momenteel stellen dat het water in het moerasgedeelte op een gelijk of verschillend niveau kan staan van dat in de vijver. Wie wat handig is kan de grens tussen beide modellen nog doen vervagen en maakt bijvoorbeeld een geïntegreerd type waar het waterniveau toch nog hoger komt te staan dan dit in de vijver.. Strikte normen zijn er maw. niet en ieder bouwt zijn moeraszone naargelang dat in zijn vijverbouwplannen het beste uitkomt.

Ter aanvulling van de inspiratie geef ik graag nog wat foto’s mee :

Deze schitterende zwemvijver heeft wel een heel inventief systeem draaiende om naast het zuiverende effect van een moerasfilter ook een esthetische waterval aan te brengen :Het zwemgedeelte staat rechtstreeks in verbinding met een communicerend geïntegreerd moerasfilter vanwaar het water downflow richting een verzamelvat gebracht wordt. Van hier voert een pomp het water dan naar een upflow moerasfilter zodat het langs een waterval terug kan stromen.

Een nadere kijk op het upflow moerasfilter van de zwemvijver. Omdat het water voorheen ontdaan is van zwevende deeltjes hebben de drainagedarmen op de bodem dan ook bijna geen kans op verstopping. De zwemvijver heeft een volume van 45m³ en dankzij dit systeem kan het draaien op 2 tegenover elkaar liggende filters met maar 1 pomp. Debied van de pomp : 3000 liter/u !

Hier zien we een plantenfilter van dichtbij. “Plantenfilter” omdat het geheel dienst doet als natuurlijk filter voor een koivijver. Links zie je een geïntegreerde moeraszone gescheiden van het overige deel met betonnen palen. Het is winter en alles is nog maar enkele maanden geleden opgestart geweest. De bedoeling is het water na een voorzuivering (voorfilter) naar de bodem van het moeras te leiden. Hierna vindt het zijn weg doorheen het geheel en loopt het via de zwarte filter terug naar de vijver.

Dit zelfde plantenfilter maar anderhalf jaar later.. De plantjes hebben zich goed uitgebreid en als waterzuiveraar doet dit geheel zeer goed dienst. Het voorfilter is echter wel voor verbetering vatbaar : het dagelijks reinigen ervan is een must in het zomerseizoen. Desondanks, toch zeer zuiver water dankzij de werking van planten, algen, filtermassa en micro/macro-organismen.

Een pas aangelegd apart staand moerasfilter.

• Substraat : lava
• Voorfilter : drukfilter (zelfbouw)
• Werking : drainagedarmen, upflow
• Planten : typha minima en gele lis
• Filtervolume : 700 liter
• Vijvervolume : 5000 liter
• Pomp : Aquamax 3500
• Visbezetting : verschillende soorten siervissen echter geen koi

Dit zelfde filter  maar van achteren gezien zodat de vijver ook in beeld komt. Merk op dat er ondertussen kleine bosjes waterkers tussen de overige planten staan. De vijver zelf staat ook in zijn geheel boven het aardoppervlak en is afgewerkt met een houten omkadering. Dit is geen koivijver, de vijver is uitsluitend bedoelt voor andere siervissen aangezien er in de vijver zelf ook nog plantjes staan om het geheel op te fleuren. Er ligt dan ook substraat op de bodem en onderwaterplanten zijn er verder ook in terug te vinden.