Frans Felten
In de eerste plaats moet ik zeggen dat ik zelf ook niet voldoe aan de basis principes. Ik heb nl zelf ook te veel vissen in mijn vijver. De achterliggende gedachte was twijfel of ik een gezamelijke vijver of een koi vijver wilde. Nu is het moment gekomen om de keuze te maken, mijn 8 koi zijn nl al 20 tot 40 cm, mijn goudvissen en windes zullen dus zullen dus moeten wijken, want de keuze is op de koi gevallen.
Terug naar af met het waterbeheer
Rare opening zou je zeggen, maar de populariteit voor steeds groter wordende vijvers zet zich voort en ik krijg de indruk dat het besteden van veel geld niet altijd een goed draaiende vijver oplevert en niet altijd noodzakelijk is. De praktijk kennis wordt overgedragen van vrienden en kennissen en uiteraard de handel. Zou het niet mooi zijn als meer mensen zouden streven naar een betaalbare vijver door er zelf eens over na te denken hoe het zou moeten. Ik moet echter ook wel bekennen dat ik geen ervaring heb met vijvers groter dan 8 kuub en/of speciaal koi vijvers. Desondanks denk ik wel dat er heel veel door te voeren is naar grotere vijvers. Het stukje dat ik geschreven heb over zelfbouw eiwit afschuimers is hier een voorbeeld van.
Basis principes voor vijvers gaan over waterbeheer, zuurstof , nitrificerende bacteriën en uiteraard vervuiling door ontlasting en rottingsprocessen. Wat moet je weten over water zuurstof en bacteriën. Basis van dit artikel is een vijver met een biologisch filter, ook wel meerkamer filter genoemd.
Waterbeheer
Water moet natuurlijk eerst zuurstof opnemen om leven mogelijk te maken. Water neemt aan de oppervlakte het meeste zuurstof op, maar aan de oppervlakte bevindt zich ook de meeste vervuiling. Rottingsprocessen leveren in eerste instantie lichtere stoffen af dan water, zoals eiwitten proteïnen vetten etc. Dit belemmert uiteraard de zuurstof opname. Met een skimmer of overloop, kun je 2 vliegen in een klap slaan. Vervuiling aan de oppervlakte tegen gaan en zuurstof rijk water naar je filter transporteren. Een schone oppervlakte met bewegend water neemt het meeste zuurstof uit de lucht op. Zuurstof steentjes hebben een te korte contacttijd met het water om effectief te werken, maar brengen de oppervlakte in beweging, wat wel weer werkt.
Zuurstof
Onze lucht bestaat voor 20% uit zuurstof, maar water neemt slechts 4% zuurstof op. Hiervan moeten de vissen en andere organismen leven.
Bacteriën
Om het gemakkelijk te houden, 2 groepen, aerobe- en anaerobe bacteriën. Aerobe voeden zich met de meststoffen van onder meer, vissen, planten, voerresten. Hiervoor gebruiken zij heel veel zuurstof. Anaerobe gebruiken geen zuurstof maar draaien het proces om, bovendien zijn er ook schadelijke soorten bij.
Vervuiling
Kan zijn door ontlasting van de vissen, vissterfte, ingewaaide bladeren, uitgebloeide planten etc. etc. Vervuiling wordt afgebroken door aerobe bacteriën. Dit proces houdt in dat afvalstoffen in onze filter omgezet worden van aminozuren naar nitriet , dat giftig is, naar nitraat dat opgenomen kan worden door planten en pas in zeer hoge concentratie schadelijk is. Te veel nitraat is wel de oorzaak van algen groei. In dit geval moeten we een gedeelte van het water verversen. De aerobe bacteriën zijn dus van groot belang. Bij te weinig zuurstof sterven de aerobe bacteriën af en nemen de anaerobe het over en kunnen nitriet en andere schadelijke stoffen weer vrij komen en in het ergste geval de vijver vergiftigen. Ik heb in het eerste kamer van mijn filter bio blokken gehad om zo veel mogelijk vuil uit het water te halen voor de biologische kamers, om het vervolgens pas schoonmaakte als het vol begon te raken. Tot ik mij realiseerde dat het vuil al die tijd in mijn systeem bleef zitten, bovendien kostte het veel water om deze schoon te krijgen. De blokken heb ik vervangen door borstels, en nu kan ik een paar keer per week de schuif opentrekken en sluiten en klaar is kees.
Zuurstof is in alle processen zeer belangrijk. Zoals eerder gesteld bacteriën gebruiken heel veel zuurstof. Als je bodemsubstraat koopt, staat meestal op de verpakking , enkel centimeters aanbrengen, waarom? Omdat het substraat een goede voedingsbodem is voor bacteriën, maar is de laag te dik dan gaat de onderkant verstikken aan zuurstof gebrek ( dit kun je zien als er belletjes ui t je bodem komen, dit is moerasgas). Dit gegeven kunnen we ook gebruiken. Je bodem kun je, mits deze schoon is en je beschikt over zuurstofrijk water, gebruiken als een enorme biologische filter. Dit kun je bereiken door terugstroomwater zo te gebruiken dat de oppervlakte in beweging is. Wellicht is het de moeite waard om hiermee te experimenteren, bijvoorbeeld door een bodem drain naar de zijkanten te brengen en substraat te gebruiken.
Het gebruik van een eiwitafschuimer, heb ik bedacht om 2 redenen. 1 vervuiling door eiwitten proteïnen en vetten voor mijn filter te verwijderen, om deze te ontzien en 2 het verrijken van het water met zuurstof. Het water in de pijp loopt omlaag en de lucht gaat omhoog en hierdoor wordt de contacttijd met het water sterk verlengd, in de pijp van mijn afschuimer heb ik een luchtkolom van 1,15 mtr. Ik heb uitgetest hoe lang ik nog lucht in de pijp zag, nadat ik de luchtpomp had uitgezet, Ik heb nog ruim 3 minuten heel kleine luchtbelletjes waargenomen. In combinatie met een skimmer wordt en ook al zuurstofrijk water naar de eiwitafschuimer vervoerd. Je kunt in je biologische filter nooit te veel zuurstof hebben. Dit zijn allemaal ideeën die bijna niets kosten. Alleen mijn afschuimer, ongeveer 30 euro. Het levert zelfs geld op, het bespaart water om schoon te maken en ook minder water verversen omdat de productie van nitraat afgeremd wordt.
Droog/druppelfilter. Deze kan praktisch niet zonder zuurstof komen omdat het water door een half nat en half droge filter loopt. Het water druppelt door de lucht en het filtersubstraat, waar het water doorheen loopt, ligt ook in de lucht. Deze filter werkt hierdoor vele malen beter dan een meerkamer filter, om de eenvoudige reden dat er veel meer bacteriën in leven gehouden kunnen worden (we spreken hier dus over nitrificerende bacteriën). Vooraf moet het water uiteraard wel mechanisch gefilterd worden.
Ik heb geprobeerd om op een duidelijke, compacte manier, de basis beginselen weer te geven van waterbeheer en een paar voorbeelden te geven om een vijver te beheren.
