Een wetenschappelijke uitleg kan ik je niet geven over de biofilm maar weet dat bacteriën eigenlijk overal aanwezig zijn en in een zuurstofrijk milieu nuttige bacteriën zijn. Ik zou nu niet zeggen dat hetgeen jij op foto toont een echte biofilm is. Inderdaad is dat zweefvuil en afvaldeeltjes uit de vijver die samenklonteren en hier zijn zeker ook bacteriën aanwezig maar met een biofilm wordt eigenlijk bedoelt een laag die de bacteriën zelf aanmaken, jaar na jaar of bijvoorbeeld op en in filtermedia op vijver en filterwanden.

Daarom is het ook een slecht plan om je filter té schoon te willen maken of je vijverranden elk jaar een grondige schoonmaak beurt te geven. Mijn vijver bestaat al meer dan 20 jaar en nog nooit heb ik de vijverrand aangeraakt en inderdaad als je daar aanvoelt voelt het glad en glibberig aan en heeft het een bepaalde kleur. 

Als een 10 tal jaren oude waterbuis zou doorsnijden kom je wellicht aan de binnenkant ook een laag tegen die glad en glibberig aanvoelt.

Hierbij nog een paar voorbeeldjes van bacteriewerking op filtermateriaal.

 Ik hoop je hiermee geholpen te kunnen hebben.

Bedankt voor de duidelijke uitleg!

Mag ik daaruit afleiden dat het beter zou zijn, geen jaarlijkse onderhoudsbeurt te geven (= advies van vijverbouwer), maar eerder het gletsjersubstraat losjes door te spoelen zodra de laag organisch afval boven op het substraat dreigt te worden meegevoerd in de overlopen? Dit vergt dan uiteraard een goede follow-up van het systeem.

Volledigheidshalve geef ik hieronder een beschrijving van mijn filtersysteem:

Het is een home-made mechanisch-biologisch filterysteem: 2 IBC-vloeistofcontainers met een capaciteit van elk 1.000 l, die allebei als filter zijn ingericht.

Werkingsprincipe van het filtersysteem

Onder het rooster in de filtercontainers bevindt zich een 'kelderruimte' waar het  vijverwater, verontreinigd door de tamelijk grote vispopulatie, maar ook door vervuiling van buitenaf, -  via  de 'stijgbuizen' wordt binnengepompt.

Van daar wordt het water opwaarts door een nylonkrullenmat gestuwd die op de roosters rond de stijgbuizen ligt.  Deze driedimensionale polyamide-mat (Enkamat) fungeert door haar poreuze, gevlochten structuur als een soort 'skimmer', waardoor de grove vuildeeltjes uit de vijver in de holle ruimte onder de roosters worden vastgehouden, en daar kunnen bezinken (mechanische filtratie).

Het water stroomt verder naar boven door het gletsjersubstraat dat op de nylonkrullenmat boven op de roosters ligt, en waarin een voortdurend aangroeiende bacteriekolonie ervoor zorgt dat schadelijke stoffen uit de vijver  worden  afgebroken  en omgezet in minder gevaarlijke en nuttige stoffen, zoals CO₂, die door de planten als voeding kunnen worden opgenomen (biologische filtratie). 

Grote boosdoener onder de schadelijke stoffen is ammoniak afkomstig van uitwerpselen en urine van vissen, van de ontbinding van niet opgegeten vissenvoer, uitwerpselen van vogels en andere vijverdieren, rottend organisch afval (bodemslib) door afgestorven vuil en blad, stuifmeel, zaadjes, enz.

Naarmate het gletsjersubstraat verzadigd raakt,  wat afhankelijk is van de 'vervuilingsdruk' (de hoeveelheid organisch afval dat in de vijver wordt gegenereerd), wordt  in de waterkolom boven op het gletsjersubstraat een aangroeiende laag van fijne deeltjes organisch afval ('molm')  gevormd. Dit afval wordt geleidelijk eveneens door bacteriën afgebroken.

Via  'overloopbuizen', die ± 12 cm boven het substraat uitsteken, en loodrecht aangesloten zijn op een lager gelegen, horizontaal geplaatste PVC-verzamelbuis,  komt het gefilterde water in een beekloop en vervolgens weer in de vijver terecht.

Beekloop

Tussen grote keien en eilandjes van waterkers ritselt het rustig kabbelende en heldere water naar beneden.  Daardoor heeft tussen het gesteente eveneens een bacteriële ontwikkeling plaats, en wordt het water voortdurend met zuurstof verrijkt.  

Zo'n 4 meter verder mondt het water met een licht klaterend geluid in de vijver uit, waardoor ook hier zuurstof wordt toegevoegd.

Dit kleine 'stroompje' wordt overigens voortdurend bezocht door allerlei vogels, zoals duiven, merels, mussen, meesjes, ....die er een slokje komen drinken, of er hun ochtendtoilet komen opmaken... 

Onderhoud van het filtersysteem

Dit upflow filtersysteem biedt enkele belangrijke voordelen:

• het slib kan bezinken in een holle opvangruimte onder de roosters, en dankzij een kogelkraan aan de achterkant van de containers steeds gemakkelijk en snel afgevoerd worden;  
• bij een reiniging wordt steeds een bacteriekolonie intact gehouden, doordat de 2 filters niet tegelijk worden doorgespoeld;
• bij het doorspoelen van de filters wordt altijd water uit de vijver gebruikt, om een mogelijke aantasting van de filterbacteriën door chloor in het leidingwater te voorkomen.

Wanneer het filtersysteem ooit de neiging tot verstoppen zou  hebben - wat te zien is aan een verminderd debiet aan de uitstroom in de beekloop of de uitstroom in de vijver -,  of de laag fijn organisch afval  in de waterkolom op het substraat in één van de containers te dik zou worden en dreigt te worden meegevoerd in de overlopen, wordt de pomp een poosje  afgezet,  wordt het aftapkraantje achteraan de betrokken container opengezet, en wordt het substraat losjes doorgespoeld met water uit de vijver ('gebackwashed' = gespoeld door een tegenovergestelde stromingsrichting te forceren).

Rekening houdend met ons groot visbestand en de daarmee gepaard gaande hoge organische belasting van de vijver,  wordt elke filtercontainer preventief minstens eenmaal per jaar gereinigd.

Vóór de winter (± oktober) komt  de ene filter aan de beurt:  vijverpomp wordt afgezet, er wordt een 5-tal minuutjes gewacht totdat het water in de filters tot in het substraat  is gezakt, en vervolgens wordt het kraantje onderaan de betrokken container open gezet. Dan wordt het gletsjersubstraat van vanboven met behulp van een Gardenapomp en -reinigingsspuit (± 5 à 10 minuten) doorgespoeld. Zodra de filtercontainer zo goed als leeggelopen is, en er geen vuil water/slib meer uitkomt, wordt het kraantje  weer gesloten en de vijverpomp opnieuw aangezet, zodat de watertoevoer naar beide filters kan hervatten.  Na  ± 5 à 10 minuten zullen beide filters opnieuw volgelopen zijn, en zal het gefilterde water weer via de verticale overloopbuizen zijn weg naar de beekloop en de vijver vinden.

In het daarop volgende voorjaar (± april) wordt de andere filter op dezelfde manier doorgespoeld, terwijl  de eerste ongemoeid wordt gelaten, tot vóór de winter. Dan krijgt deze opnieuw een reinigingsbeurt,  zodat beide filters minstens 1 x per jaar worden gereinigd.

Wat het onderhoud betreft: uiteraard moet je erop toe zien dat je systeem blijft draaien en er is niks mis mee om je substraat te doorspoelen met vijverwater.

Je doet er beter aan tijdens het jaar meerdere kleinere onderhouds beurten te plegen dan 1 grote in het voorjaar.
Veel beginnende vijver liefhebbers zijn nogal enthousiast met onderhoud en ze ledigen dan bijvoorbeeld de filter in het voorjaar en kuisen alles eens goed af zodat het er als nieuw uitziet. Men kan dan met een nieuwe lei aan het vijverseizoen beginnen. En dat is natuurlijk niet dé methode.

Er is dus niks mis mee om indien het nodig is in jouw geval een filtercontainer leeg te laten en er eens een vijver spoelbeurt door te voeren. Je hebt immers ook nog een 2de, die je beurelings onderhoud.

Volledigheidshalve voeg ik een foto bij, om geïnteresseerden een betere kijk te geven op het flow-up filtersysteem gemaakt met IBC-containers (voordat er gletsjersubstraat in was aangebracht)

Correctie: ik bedoel uiteraard “upflow” filtersysteem ☹️